Pułkownik Stanisław Szulczyński - żołnierz i historyk

Płk Szulczyński Stanisław vel Szulzycer Szlama Zelman – ur. 1 VIII 1915 r. w Warszawie w rodzinie żydowskiej, zm. 24 I 2013 r. Od 1946 r. w PPR, następnie w PZPR do 1965 r. Od 1934 r. do 1939 r. pisarz-inkasent w prywatnym przedsiębiorstwie mięsnym w Warszawie. Działacz klubu sportowego Centrala Gwiazd powiązanego z partią Poalej Syjon–Lewica. Na początku wojny opuścił Warszawę i przeniósł się do Lidy. W maju 1940 r. aresztowany przez NKWD i skazany na 3 lata więzienia za odmowę przyjęcie sowieckiego paszportu. Do sierpnia 1941 r. w obozie karnym. Po uzyskaniu amnestii, od 17 IX 1941 r. nauczyciel wychowania fizycznego w m. Bojar-Mali w Turkmeńskiej Socjalistycznej Republice Sowieckiej. Do LWP wstąpił z własnej inicjatywy, zmieniając imię i nazwisko na polskie. Od 30 V do 18 VIII 1943 r. zastępca komendanta szkoły podoficerów oświatowych przy 1. pp 1. DP. Od 18 VIII 1943 do 21 IX 1943 r. zastępca dowódcy batalionu ds. oświatowych. Od 22 IX 1943 do 4 I 1944 r. na kursie dowódców batalionów przy 1. DP. Uczestnik bitwy pod Lenino. Od 5 I 1944 do 15 V 1945 r. dowódca 2. batalionu 7. pp 3. DP. Brał udział w walkach nad Pilicą, na Wale Pomorskim, w bitwie o Kołobrzeg i w Brandenburgii. Od 16 V do 28 XII 1945 r. dowódca 3. batalionu szkolnego 3. DP. Brał udział w zwalczaniu oddziałów UPA. Od 29 XII 1945 do 2 XII 1946 r. słuchacz kursu dowódców pułków Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Od 2 XII 1946 do 26 VIII 1947 r. dowódca 9. pp 3. DP. Od 27 VIII do 17 X 1947 r. starszy pomocnik szefa Wydziału III Operacyjnego sztabu Dowództwa Okręgu Wojskowego nr VII. Od 18 X 1947 do 18 VIII 1950 r. wykładowca Akademii Sztabu Generalnego. Od 18 VIII 1950 do 25 VII 1951 r. zastępca redaktora pisma „Myśl Wojskowa”, a od 25 VII do 10 X 1951 r. redaktor tego czasopisma. Od 10 X do 27 XI 1951 r. szef Wydziału Dowództwa 11. Dywizji Zmechanizowanej. Od 28 IX 1951 do 6 X 1952 r. szef Wydziału Doskonalenia Taktyczno-Operacyjnego Oddziału Operacyjnego sztabu Okręgu Wojskowego nr 5. 28 XII 1951 r. awansowany do stopnia pułkownika. Od 6 X 1952 r. ponowie w Akademii Sztabu Generalnego jako starszy wykładowca i kierownik grupy, a następnie: od 28 VIII 1953 r. zastępca szefa Katedry Taktyki Ogólnej i Służby Sztabów, od 15 X 1953 r. starszy kierownik Katedry Taktyki Ogólnej. Od 22 X 1955 r. szef Wydziału Studiów, od 26 X 1955 do 30 III 1958 r. szef Oddziału Naukowo-Badawczego. Od 30 III 1958 do 23 VI 1959 r. oficer do prac operacyjnych i taktyki ogólnej Biura Studiów Sztabu Generalnego. W toku służby wielokrotnie krytykowany za arogancję, egocentryzm i karierowiczostwo, karany naganami partyjnymi. Od 24 VI 1959 do 11 IX 1965 r. redaktor naczelny „Przeglądu Wojsk Lądowych”. Równocześnie został kierownikiem ekipy sportowej WKS „Legia”. Od 12 IX 1965 r. w dyspozycji MON. Zwolniony z wojska 3 II 1967 r. Wydalony z PZPR 22 VI 1965 r. za nadużycia finansowe podczas wyjazdu ekipy WKS „Legii” do Bułgarii. W wyniku atmosfery antysemityzmu po Marcu ʼ68 wyjechał w 1971 r. do Izraela. Decyzją MON z 7 III 1980 r. został pozbawiony stopnia oficerskiego. Do Polski powrócił w 1991 r. Utracony stopień pułkownika odzyskał 4 II 1990 r. wraz z prawem do emerytury. Odznaczony m.in: Krzyżem Grunwaldu III kl. (1945 r.), Orderem Odrodzenia Polski V kl. (1963 r.), Orderem Virtuti Militari V kl. (1945 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (1959 r.), Krzyżem Walecznych (1945 r.), Złotym (1943 r.) i Srebrnym (1946 r.) Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”, Medalem „Za Warszawę 1939–1945”, Medalem „Za Odrę, Nysę, Bałtyk”, Medalem „Zwycięstwa i Wolności 1945” (1945 r.), Złotym (1958 r.), Srebrnym (1953 r.) i Brązowym (1951 r.) Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”, sowieckimi: Orderem Czerwonej Gwiazdy (1945 r.), Medalem „Za Wyzwolenie Warszawy” (1945 r.), Medalem „Za Zdobycie Berlina” (1945 r.).

 

Źródło: WBH-CAW, TAP 1600/76/350; TAP 800/93/52; IX.4.45.130, Noty biograficzne, s. 78

Autor: Kamil Anduła