Lubień
Kujawski to półtoratysięczne miasto w województwie kujawsko-pomorskim. Ważną
rolę w życiu mieszkańców miasta spełnia Zespół Placówek Oświatowych im. hm. Janka Bytnara "Rudego"
(ZPO), który mieści się przy ulicy Szkolnej 15. Wśród licznych przedsięwzięć
kulturalno-oświatowych władz placówki, na uwagę zasługuje inicjatywa powołania
do życia Izby Pamięci, która przez uczniów szkoły nazywana jest pieszczotliwie „mini
muzeum”.
Izba
Pamięci przy ZPO w Lubieniu Kujawskim powstała w 1980 r. z chwilą oddania
szkole nowego budynku. Zadaniem Izby Pamięci było gromadzenie i przechowywanie
pamiątek związanych z działalnością edukacyjną placówki i historią miasta. Charakter
kolekcji uległ zmianie pod koniec lat 90-tych ubiegłego wieku, co związane jest
z inicjatywą dwóch mieszkanek Lubienia Kujawskiego, pani Danuty i Jolanty
Kamińskiej, które nakłoniły Karola Stasiaka do przekazania na rzecz szkoły w
Lubieniu Kujawskim eksponatów i pamiątek wojskowych z likwidowanej jednostki wojskowej
w Drawsku Pomorskim. Przekazanie odbyło się za zgodą dowódcy jednostki płk.
Bogdana Domańskiego. W latach 1999-2004 do Izby Pamięci trafiło ponad 80
wojskowych artefaktów, które wzbogaciły kolekcję zgromadzonych już przedmiotów.
Kolejne eksponaty były przekazywane z inicjatywy uczniów i mieszkańców Lubienia
Kujawskiego oraz okolic. Izbą od lat opiekują się Małgorzata Szymańska, Ewa Dobrowolska,
Beata Myszkowska, Eliza Zaborowska oraz Andrzej Dominowski, który wraz z grupą
uczniów inwentaryzuje i opisuje zgromadzone przedmioty.
Jednym
z najciekawszych przedmiotów zgromadzonych w Izbie Pamięci jest ciężki karabin
maszynowy Maxim wz. 1910. Przechowywany egzemplarz ckm-u został wyprodukowany w
1944 r. i trafił na uzbrojenie 1. Warszawskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza
Kościuszki. W czasie ciężkich walk na Pomorzu, na przełomie lutego/marca 1945.,
w rejonie wsi Żeńsko (Borujsko) został rozbity w wyniku ostrzału niemieckiej
artylerii, a trzech obsługujących go żołnierzy poległo i zostało pochowanych na
cmentarzu wojennym w Drawsku Pomorskim.
O
wojennych dziejach tzw. ludowego Wojska Polskiego przypominają liczne
odznaczenia nadawane w okresie wojny oraz te pamiątkowe przyznawane weteranom
frontu wschodniego z okazji kolejnych rocznic.
Symboliczną
pamiątką z okresu II wojny światowej są cztery urny z ziemią z pól bitewnych
Lenino, Tobruku, Görlitz (operacja łużycka 1945 r.) i z obozu koncentracyjnego Groß-Rosen.
Spora
część kolekcji to efekt pracy archeologów, detektorystów i zbieraczy militariów,
a wśród przedmiotów, które przekazali, można zobaczyć: kilkadziesiąt łusek i
pocisków artyleryjskich, karabinowych i do broni krótkiej; magazynek do
niemieckiego lekkiego karabinu maszynowego MG13; granaty ręczne i moździerzowe;
hełmy stalowe; fragmenty żołnierskiego oporządzenia; sowiecką busole systemu
Adrianowa używaną przez żołnierzy ludowego Wojska Polskiego w okresie wojny;
niemiecką latarkę sygnałową Pertrix No.678; niemiecki bęben z nawiniętym
ciężkim kablem telefonicznym; maszynę do pisania marki Urania wykorzystywaną w
jednej z niemieckich sztabów oraz odznakę szturmową piechoty Wehrmachtu. Na
uwagę zasługują niemieckie miny przeciwpiechotne i masywne korpusy pocisków
artyleryjskich z okresu I wojny światowej.
Duża
część kolekcji to artefakty ludowego Wojska Polskiego z okresu 1945-1991.
Oprócz kolekcji mundurów służb kwatermistrzowskich oraz fragmentów broni i
oporządzenia, można tu obejrzeć środki łączności typowe dla sztabów wyższych
szczebli, m.in.: Dalekopis RFT T52/3 i telefon polowy AP-82.
Ze względu na swe gabaryty zainteresowanie młodszych zwiedzających przykuwają
łuski nabojów używanych w armatach kal. 85, 100 i 122 mm. Uzupełnieniem tej
kolekcji jest pokaźny zbiór oznak żołnierskich, emblematów, orzełków i naszywek
różnych służb z okresu Polskiej Republiki Ludowej.
Najcenniejsze
pamiątki pozostawił po sobie drugi dyrektor szkoły w Lubieniu Kujawskim,
Wojciech Michalski, który w okresie II wojny światowej był więźniem
niemieckiego obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Po powrocie do rodzinnego
Lubienia Kujawskiego przekazał na rzecz szkoły swój obozowy pasiak wraz z
fragmentem koca oraz liczne odznaczenia, jakimi go uhonorowano w okresie
powojennym.
Izba
Pamięci gromadzi ponadto dokumenty i fotografie do dziejów Lubienia
Kujawskiego. Wśród przechowywanych zdjęć wiele pochodzi z okresu niemieckiej
okupacji, gdy miasto nosiło nazwę Lubenstadt.
Na uwagę zasługują liczne fotografie związane z działalnością straży pożarnej w
latach 1940-1945, szczególności w kontekście braku badań podstawowych nad
dziejami tej formacji w okresie wojny.
Barwnym elementem lubieńskiej kolejki są oryginalne
plakaty propagandowe z okresu minionego ustroju i przedmioty związane z
działalnością lubieńskiej Milicji Obywatelskiej.
Opisując Izbę Pamięci warto wspomnieć o
patronie szkoły. Wniosek o nadanie imienia Jana Bytnara, ps. „Rudy”. został
złożony w włocławskim kuratorium oświaty w 1989 r. po tym jak wskazano go w drodze konkursu. Ceremonia nadania imienia i wręczania sztandaru
odbyła się w przeddzień urodzin poległego Bohatera i została uświetniona
obecnością matki patrona - Zdzisławy Bytnar. Postać „Rudego” przypomina
symboliczny grób i tablica informacyjna wykonana przez uczniów szkoły.
Komentarze
Prześlij komentarz